Κατά την παιδική ηλικία, η διατροφή επηρεάζει την ανάπτυξη, γι’ αυτό είναι σημαντικό να καθιερωθούν καλές διατροφικές συνήθειες που έχουν άμεσο όφελος και παίζουν προληπτικό ρόλο στην υγεία.
Πολλοί γονείς ανησυχούν αν και κατά πόσο το παιδί τους τρέφεται σωστά ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που η επικοινωνία με τα παιδιά διαταράσσεται με κεντρικό άξονα τις συναισθηματικές τους αντιδράσεις, την επιλεκτικότητα, την άρνηση γύρω από το φαγητό ή την μεγάλη κατανάλωση φαγητού.
Γι αυτό και τα άρθρα αυτού του μήνα, είναι αφιερωμένα στην διατροφή και την ενσυνειδητότητα του παιδιού , καθώς αυτή παίζει σημαντικό ρόλο όχι μόνο σε θέματα διατροφής αλλά και στην ψυχοσυναισθηματική του ανάπτυξη.
Tο φαγητό έχει μια αναμφισβήτητη συναισθηματική αξία για τον καθένα μας, επειδή, στην αρχή της παιδικής μας ηλικίας, λαμβάνουμε ζεστασιά και συναισθηματική άνεση κατά τη διάρκεια της ίδιας της πράξης της σίτισης και της φροντίδας.
Κατά την ενδομήτρια ζωή του το έμβρυο, αναπτύσσει την γεύση ήδη από την όγδοη εβδομάδα της εγκυμοσύνης, κατά την οποία είναι σε θέση να αναγνωρίσει τις αρωματικές ενώσεις στο αμνιακό υγρό.
Οι τροφές που προσλαμβάνει η μητέρα κατά την διάρκεια του θηλασμού, επηρεάζουν αυτές τις ενώσεις και στη συνέχεια αλλάζουν τη γεύση του μητρικού γάλατος.
Υπάρχει μια εξελικτική προδιάθεση προς τη γλυκιά γεύση, καθώς συνδέεται με την υψηλή περιεκτικότητα σε ενέργεια ενώ αντίθετα οι αλμυρές και οι γεύσεις umami αποκτώνται από τον τέταρτο μήνα. Κατά τη διάρκεια του απογαλακτισμού, το παιδί προετοιμάζεται να δοκιμάσει και να πειραματιστεί με νέες τροφές που προσφέρουν μια ποικιλία γεύσεων. Ο απογαλακτισμός αποτελεί την θεμελιώδη στιγμή για τον καθορισμό των προτιμήσεων των διάφορων τροφών χωρίς να σημαίνει ότι στην διάρκεια της ανάπτυξης, το παιδί δεν αλλάζει τις διατροφικές του προτιμήσεις.
Όμως μεταξύ 18 και 24 μηνών είναι πιθανό να βιώσετε μια περίοδο άρνησης του παιδιού για πειραματισμούς με νέα τρόφιμα.
Αρκετές μελέτες καταδεικνύουν πώς οι επιλογές τροφίμων από τα παιδιά είναι το αποτέλεσμα πέραν των άλλων, ενός τύπου μάθησης όπου ένα αρχικά ουδέτερο ερέθισμα, δηλαδή ένα που δεν προκαλεί πείνα, είναι ικανό να την προκαλέσει αργότερα, μέσα από τη συσχέτιση με ένα ερέθισμα που συνήθως προκαλεί αυτή την απόκριση, όπως η παρουσίαση του φαγητού στο τραπέζι.
Η οικογένεια, ο πολιτισμός, η κοινωνία, ο τρόπος ζωής, τα συναισθήματα κ.λπ. μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη δημιουργία αυτών των συσχετίσεων.
Όταν έχουμε μικρά παιδιά, χρειάζεται να λάβουμε σοβαρά υπόψη το γεγονός, ότι το φαγητό μπορεί να χρησιμοποιηθεί, όχι για τη φυσιολογική του βιολογική λειτουργία αλλά και σαν εργαλείο διαχείρισης συναισθημάτων, κυρίως δυσάρεστων.
Το φαγητό λοιπόν μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της συναισθηματικής ρύθμισης του παιδιού καθώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν το μέσο που θα..απομακρύνει ή θα ελαχιστοποιήσει τις δυσάρεστες συναισθηματικές καταστάσεις, όπως αυτές που περιέχουν τον φόβο, το άγχος, τη λύπη και το θυμό προσφέροντας μια στιγμιαία ανακούφιση αλλά αποτρέποντας να συνδεθεί με τρόπο γόνιμο με τα συναισθήματά του..
Τα παιδιά που έχουν την ικανότητα να αναγνωρίζουν, να εκφράζουν και να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους, δηλαδή να έχουν μεγαλύτερη συναισθηματική ρύθμιση, μπορούν να έχουν καλύτερη σχέση με τις σωστές διατροφικές συνήθειες.
Έτσι παρατηρούμε να χρησιμοποιεί διάφορες στρατηγικές όπως αυστηρός έλεγχος της κατανάλωσης τροφής ή, αντίθετα, υπερκατανάλωση τροφής.
Αντίθετα ένα παιδί που είναι συναισθηματικά απορυθμισμένο παρουσιάζει συχνότερα δυσλειτουργικές διατροφικές συμπεριφορές, μέσω στρατηγικών που μπορεί να αναπτύξει για ν΄αντιμετωπίσει συναισθήματα που δεν μπορεί να τα επεξεργασθεί.
Σ΄αυτές τις περιπτώσεις, η συμβουλευτική με τον Ψυχολόγο μπορεί να βοηθήσει τους γονείς ώστε να κατανοήσουν καλύτερα τις δυσκολίες και να συμβάλλουν ώστε να χτίσει το παιδί τους μια υγιή διατροφική σχέση.
Θα δούμε σε επόμενο άρθρο το πως μπορείτε σαν γονείς ν΄αναγνωρίζετε την επονομαζόμενη συναισθηματική πείνα (emotional eating) του παιδιού και να συμβάλλετε στην ενσυνειδητότητά του, (Mindfulness ) σαν μέρος μιας ολοκληρωμένης ψυχοεκπαίδευσης για την πρόληψη διατροφικών δυσλειτουργιών.
Ελπινίκη Πομόνη
MSc Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια
Μέλος ΣΕΨ & Efpa
Τα άρθρα είναι πάντα για ενημέρωση και δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την ιατρική επίσκεψη στον γιατρό ή την συμβουλευτική από τον ειδικό ψυχικής υγείας με βάση τις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε παιδιού.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική ή κατά παράφραση ή διασκευή ή απόδοση του περιεχομένου του παρόντος. Νόμος 2121/1993 και Νόμος 3057/2002, οδηγία 2001/29 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.
